Pęknięcie macicy jest to częściowe lub całkowite przerwanie ciągłości ścian macicy. Pęknięcia mogą wystąpić w czasie ciąży, porodu i połogu. Należą jednak do rzadkości, ze względu na szeroko stosowaną profilaktykę w opiece położniczej. Pęknięcia macicy rzadko powstają w prawidłowej macicy. Najczęściej muszą zaistnieć pewne predyspozycje do powstania pęknięcia. Są to najczęściej blizny po cięciu cesarskim, blizna po wyłuszczeniu mięśniaków, wycięciu ciąży śródściennej, po zeszyciu macicy z powodu przebicia ściany macicy podczas przerwania ciąży, a ponadto wszelkie wady rozwojowe macicy, wiek rodzącej, niewłaściwe stosowanie środków naskurczowych w czasie porodu. Bezpośrednimi przyczynami pęknięć macicy są: 1.nieprawidłowa budowa miednic kostnych, 2. nieprawidłowe położenie i ułożenie płodu, 3. wady rozwojowe płodu, 4. zabiegi lekarskie, jak ręczne wydobycie łożyska, skrobanie macicy i inne. Pęknięcia, ze względu na przyczyny je wywołujące, dzielimy na: 1. Pęknięcia samoistne, czyli bez udziału sił zewnętrznych, występują w czasie ciąży (rzadko), a częściej w czasie porodu i to zarówno w trzonie macicy, jak i w jej dolnym odcinku. Przyczyną pęknięć samoistnych w dolnym odcinku jest najczęściej niewspółmierność porodowa. Pęknięcia te przeważnie przebiegają w sposób typowy, tzn. pęknięcie macicy jest zawsze poprzedzone okresem objawów przepowiadających niebezpieczeństwo pęknięcia macicy. 2. Pęknięcia urazowe, rzadziej spotykane, są najczęściej spowodowane zabiegami lekarskimi, jak stosowanie wyciągacza próżniowego, ręczne wydobycie łożyska, skrobanie macicy po porodzie. Pęknięcia samoistne i urazowe mogą być zupełne (ruptura uteri completa), gdy przerwaniu ulegają wszystkie warstwy ściany macicy, bądź niezupełne (ruptura uteri incompleta), gdy uszkodzeniu ulegają wszystkie warstwy z wyjątkiem otrzewnej macicy. Uszkodzenia i pęknięcia macicy po cięciach cesarskich i innych operacjach występują najczęściej w bliznach pooperacyjnych; w macicy zdrowej i nie uszkodzonej pęknięcia przeważnie lokalizują się w bocznych krawędziach dolnego odcinka.
